Cieśla szalunkowy to jeden z kluczowych specjalistów na każdej większej budowie. Odpowiada za precyzyjne przygotowanie szalunków, czyli form, w których następnie układa się beton pod fundamenty, stropy czy ściany żelbetowe. Zawód ten wymaga nie tylko praktycznych umiejętności i dobrej kondycji fizycznej, ale także znajomości nowoczesnych systemów deskowań oraz rysunku technicznego. W tym artykule dowiesz się, kim dokładnie jest cieśla szalunkowy, czym różni się od innych fachowców budowlanych, jakie obowiązki wykonuje i kiedy warto zatrudnić go do realizacji inwestycji.

Kim jest cieśla szalunkowy i czym różni się od stolarza?

Cieśla szalunkowy to fachowiec specjalizujący się w wykonywaniu, montażu i demontażu szalunków wykorzystywanych przy wylewaniu konstrukcji betonowych. W przeciwieństwie do cieśli tradycyjnego, który skupia się na obróbce drewna i wykonywaniu elementów stolarki, cieśla szalunkowy pracuje głównie przy deskowaniach – zarówno indywidualnych (drewnianych), jak i systemowych (metalowych lub kompozytowych).

Najważniejsza różnica polega na specyfice pracy i wykorzystywanych materiałach. Cieśla szalunkowy działa bezpośrednio na placu budowy, ściśle współpracując z ekipą zbrojarską i betoniarską, a jego głównym celem jest stworzenie trwałej, szczelnej formy na czas wylewania betonu.

Zakres obowiązków cieśli szalunkowego na budowie

Podstawowe zadania cieśli szalunkowego obejmują wszystkie etapy przygotowania szalunków oraz ich demontaż po związaniu betonu. Do jego najważniejszych obowiązków należą:

  • Odczytywanie rysunku technicznego i nanoszenie wymiarów na placu budowy
  • Cięcie, dopasowywanie i montaż elementów deskowania do wskazanych kształtów i wymiarów
  • Stabilizacja szalunków – zapewnienie odpowiedniej sztywności i szczelności form
  • Montaż i rozbiórka szalunków systemowych (np. Peri, Doka, Hunnebeck)
  • Przygotowanie powierzchni do betonowania – zabezpieczenie deskowań przed przeciekaniem mieszanki
  • Kontrola jakości – sprawdzanie poprawności wykonania form i zgodności z dokumentacją projektową
  • Współpraca z ekipami zbrojarskimi i betoniarskimi

W praktyce cieśla szalunkowy często odpowiada też za kontrolę zapasu materiałów, zarządzanie narzędziami oraz dbałość o bezpieczeństwo pracy przy wysokich konstrukcjach.

Rodzaje szalunków i systemów używanych przez cieśli

Dzisiejsza technologia budowlana pozwala korzystać z kilku podstawowych typów szalunków. Najpopularniejsze z nich to:

  • Szalunki tradycyjne (drewniane) – wykonywane bezpośrednio na budowie z desek i płyt drewnianych, dostosowywane do indywidualnych potrzeb inwestycji. Stosowane głównie w mniejszych projektach lub nietypowych kształtach.
  • Szalunki systemowe (metalowe, aluminiowe, plastikowe) – gotowe zestawy paneli i elementów łączących, umożliwiające szybki montaż i demontaż oraz wielokrotne wykorzystanie. Wiodące marki to Peri, Doka, Hunnebeck.
  • Szalunki inżynieryjne – przeznaczone do specjalnych zastosowań, np. szalunki ścienne wysokiego podnoszenia, systemy podestów roboczych, deskowania tuneli.

Dobór odpowiedniego systemu zależy od wielkości projektu, kształtu elementów betonowych oraz wymagań inwestora. Cieśla szalunkowy powinien biegle obsługiwać zarówno deskowania tradycyjne, jak i nowoczesne rozwiązania systemowe.

Jakie kompetencje i umiejętności powinien mieć dobry cieśla szalunkowy?

Rola cieśli szalunkowego wymaga nie tylko praktycznego doświadczenia, ale także szeregu umiejętności technicznych i osobistych. Do najważniejszych należą:

  • Umiejętność czytania i interpretacji dokumentacji technicznej
  • Dokładność, precyzja oraz zdolność logicznego myślenia
  • Dobra kondycja fizyczna i odporność na pracę w trudnych warunkach (na wysokości, w zmiennej pogodzie)
  • Umiejętność pracy zespołowej i komunikacji na budowie
  • Doświadczenie z narzędziami stolarskimi, elektrycznymi i pneumatycznymi
  • Znajomość zasad BHP oraz przepisów dotyczących wykonywania konstrukcji żelbetowych

W branży budowlanej coraz częściej docenia się też gotowość do nauki nowych technologii szalunkowych oraz mobilność – praca cieśli szalunkowego często wiąże się z wyjazdami na różne budowy, także zagraniczne.

Czy cieśla szalunkowy to zawód deficytowy i ile można zarobić?

Cieśla szalunkowy od kilku lat pozostaje zawodem deficytowym w Polsce, a zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów nie maleje. Na rynku pracy szczególnie poszukiwani są fachowcy z doświadczeniem w nowoczesnych systemach szalunkowych oraz osoby gotowe do pracy za granicą.

Zarobki cieśli szalunkowego zależą od doświadczenia, regionu i rodzaju inwestycji:

  • Początkujący mogą liczyć na wynagrodzenie rzędu 5 500–7 000 zł brutto miesięcznie
  • Fachowcy z kilkuletnim stażem i znajomością szalunków systemowych zarabiają od 8 000 do nawet 12 000 zł brutto
  • Specjaliści pracujący na kontraktach międzynarodowych lub przy dużych inwestycjach mogą osiągać stawki powyżej 15 000–19 000 zł brutto miesięcznie

Dynamiczny rynek budowlany, rosnące standardy inwestycji i coraz powszechniejsze wykorzystanie szalunków systemowych sprawiają, że dobry cieśla szalunkowy nie musi martwić się o brak pracy.